14-CHANDRA - PICTURE OF THE WEEK - JULI 2018.

Crvenkaste trage naelektrisanog gasa markiraju poziciju jednog od najvećih ostataka supernove u galaksiji Mlečni put. Beličaste strukture slične oblacima su deo niza oblasti gde nastaju zvezde. One imaju oznaku W3, W4, i W5. Ove oblasti se prostiru daleko iza ivice sl ike. Ovaj ostatak je od našeg Sunčevog sistema udaljen oko 6.400 godina i nalazi se unutar naše galaksije Mlečni put. HBH 3 ima prečnik od oko 150 svetlosnih godina, čime pripada jednoj od najvećih ostataka supernove. Verovatno je i jedan od najstarijih, astronomi pretpostavljaju da se eksplozija desila pre 80.000 do milion godina. 2016. godine je svemirski teleskop Fermi uhvatio veoma energetsku svetlost (gama zrake)koji su dolazili iz oblasti u blizini HBH 3. Ove emisije su mogle da potiču od gasa bliske oblasti gde nastaju zvezde.

Vruća spoljašnja atmosfera mladih zvezda proizvodi emisiju rentgenskih zraka. Diskovi prašine i gasa, koji mogu da se detektuju pomoću infracrvenih opservacija, okružuju mnoge mlade zvezde. Astronomi su koristili podatke sa Chandre i infracrvene opservacije da bi identifikovali 1.183 mladih zvezda u maglini Orao. Njihov rad pokazuje da je rentgenska aktivnost kod mladih zvezda sa diskovima u proseku nekoliko puta manje intenzivna nego kod mladih zvezda bez diskova.

Zvezda, poznata kao RV Aur A, ima nekoliko miliona godina i nalazi se oko 450 svetlosnih godina od Zemlje. Podaci sa Chandre pokazuju da je mlada zvezda verovatno uništila i konzumirala planetu koja kruzi oko nje. Ako ovo bude potvrđeno, to bi bio prvi put da su astronomi bili svedoci takvog događaja.

Dvojni zvezdani sistem se sastoji od dve zvezde, koje kruže jedna oko druge. Kod rentgenskih dvojnih zvezda je jedan od objekata crna rupa, a drugi objekat je normalna zvezda. Kada materija normalne zvezde padne u crnu rupu, izbacuju se naelektrisane čestice koje emituju rentgensko zračenje, što omogućava identifikaciju ovih objekata.

Drugi ekstrem su najteže poznate crne rupe sa milionima ili milijardama masa Sunca, koje postoje u centrima najvećeg broja galaksija, uključujući i naš Mlečni put. Modeli predskazuju, da se u centru naše galaksije nalaze do 20.000 crnih rupa. Najdirektniji način dokazivanja crnih rupe je, da se pronađu u dvojnom rentgenskom zvezdanom sistemu. Naučnicima je pošlo za rukom da identifikuju mnoštvo rentgenskih dvojnih zvezda u opsegu od tri svetlosne godine oko galaktičkog centra. Neka posmatranja mogu da su bila jedinstveni događaju, kao kada kuglasto zvezdano jato i njegove crne rupe, padnu u ovu oblast.

Ova spektakularna slika prikazuje područje formiranja zvezda magline Rosette, koje se nalazi oko 5.000 svetlosnih godina udaljena od Zemlje. Rentgenski zraci Chandra Opservatorije otkrivaju stotine mladih zvezda koje su grupisane u centru slike i dodatna slabija jata sa obe strane. Optički podaci prikazuju velike površine gasa i prašine, uključujući i gigantske stubove koji ostanu nakon intenzivnog zračenja velikih zvezda koje je erodiralo difuzni gas. Kombinacija rentgenskih i optičkih podatka dovodi astronome do zaključka, da se zvezde još uvek formiraju u centralnoj grupi Rozete, poznate pod nazivom NGC 2237. Astronomi takođe koriste ove podatke kako bi upotpunili istoriju ove prekrasne oblasti. Maglina Rozeta je od uvek bila omiljena meta astronoma amatera u sazvežđu Jednorog.